Tiêu chuẩn khoảng cách cọc tiếp địa chống sét

Trong thiết kế hệ thống tiếp địa chống sét, khoảng cách giữa các cọc tiếp địa là yếu tố quan trọng để đảm bảo điện trở lưới tiếp địa giảm tối đa và hạn chế tương hỗ (mutual coupling) giữa các cọc. Dưới đây là các quy định và khuyến nghị thường áp dụng theo tiêu chuẩn quốc tế (IEC 62305) cũng như tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN 9385).

1. Nguyên tắc chung

• Khoảng cách tối thiểu giữa hai cọc tiếp địa nên bằng chiều dài cọc (L) để giảm thiểu ảnh hưởng tương hỗ.

• Trong nhiều trường hợp đất không đồng nhất, có thể kéo rộng khoảng cách lên 1–1,5 L để tăng hiệu quả phân tán dòng sét.

• Với bố trí lưới, khoảng cách giữa các hàng và các cột cọc cũng tuân theo nguyên tắc s ≥ L.

2. Tiêu chuẩn tham khảo

3. Bố trí phổ biến

1. Hàng thẳng (Single row):

   • s ≈ L (ví dụ cọc 2,5 m → khoảng cách 2,5 m)

   • Ưu điểm: thi công đơn giản, tiết kiệm diện tích.

2. Lưới chữ nhật (Grid):

   • Hàng ngang và hàng dọc cách đều s ≥ L

   • Tăng khả năng phân tán và giảm điện trở tổng hiệu quả hơn.

3. Chu vi công trình (Ring electrode):

   • Cọc nối liên tục quanh chu vi móng, cách móng ≥ 0,5 m

   • Khoảng cách giữa cọc trên chu vi ≥ L

4. Ảnh hưởng của điện trở suất đất

• Với đất phù sa, độ ẩm cao, điện trở suất thấp: có thể giảm khoảng cách còn s ≈ 0,8 L.

• Với đất đá, sét khô, điện trở suất cao: nên tăng khoảng cách lên s ≈ 1,2–1,5 L hoặc bổ sung thanh xi-phông ngang.

5. Kiểm tra thực tế

Sau khi đóng cọc và nối lưới, phải đo điện trở tiếp địa:

• Nếu Rₜ đạt yêu cầu (ví dụ ≤ 4 Ω cho dân dụng, ≤ 1–2 Ω cho công nghiệp), quy trình hoàn tất.

• Nếu Rₜ cao hơn, cần:

  • Tăng số lượng cọc hoặc

  • Mở rộng khoảng cách giữa cọc hoặc

  • Thêm các điện cực xi-phông ngang và tấm tiếp địa.

Kết luận: Để tối ưu hệ thống tiếp địa chống sét, chủ đầu tư nên tuân thủ khoảng cách s ≥ L giữa các cọc, điều chỉnh theo đặc tính địa chất và kiểm tra thực tế bằng máy đo điện trở tiếp địa. Việc bố trí hợp lý không chỉ giảm điện trở lưới mà còn đảm bảo an toàn trước dòng sét, kéo dài tuổi thọ công trình.